Projekt nawiązuje do wcześniejszych badań nad fullerenami. Ważnym problemem jest potrzeba poszukiwania nowych związków o działaniu przeciwnowotworowym oraz lepsze poznanie mechanizmów działania takich środków oraz ich stałe doskonalenie. Ciekawą grupą potencjalnych leków w tym obszarze stanowią pochodne [60] fullerenów. Przedstawione w projekcie badania skupiają się w szczególności na chemii medycznej fullerenów, z uwzględnieniem terapii przeciwnowotworowych oraz obrazowaniu ich cukrowych pochodnych. Głównym celem tego projektu jest synteza i badanie właściwości przeciwnowotworowych cukrowych pochodnych fullerenów w terapii fotodynamicznej jak i w terapiach łączonych z użyciem klinicznych leków przeciwnowotworowych. Terapia fotodynamiczna jest metodą walki z nowotworami oraz zakażeniami bakteryjnymi i grzybicznymi, w której odpowiedni związek chemiczny zwany fotosensybilizatorem jest wzbudzany światłem o odpowiedniej długości fali w obecności tlenu. Generowane są przy tym tzw. reaktywne formy tlenu (ang. ROS, reactive oxygen species) selektywnie niszczące komórki nowotworowe. Otrzymane związki będą obrazowane w komórkach nowotworowych poprzez dołączenie do nich znaczników fluorescencyjnych, a następnie ich obserwację przy użyciu mikroskopu konfokalnego lub też cytometrii przepływowej. Część syntetyczna projektu zakłada również otrzymanie połączeń cukrowych fullerenów z kwasem 5-aminolewulinowym (prekursor endogennego fotosensybilizatora) oraz gemcytabiną (lek przeciwnowotworowy, Gemzar®). Dla wybranych związków zostaną wykonane pomiary biofizyczne m.in. generowania wolnych rodników, a także zaawansowane techniki biologii molekularnej z wykorzystaniem specyficznego przeciwciała.

dr inż. Maciej Serda